Pod koniec 2021 r. Prezes UOKiK nałożył na Kaufland Polska Markety sp. z o. o. z siedzibą we Wrocławiu (dalej: „Kaufland”) dwie kary – wynoszące w sumie ok. 140 mln zł.
Pierwsza kara– ponad 124 mln zł* – została wymierzona za naruszenie ustawy o przewadze kontraktowej, tj:
- ustalanie warunków współpracy po rozpoczęciu danego roku kalendarzowego oraz
- pobieranie dodatkowych rabatów nieprzewidzianych w umowie.
Druga kara – ok. 13,2 mln zł** – została wymierzona za wprowadzanie konsumentów w błąd co do oznaczenia kraju pochodzenia warzyw.
Doniesienia o nieprawidłowościach
Do UOKiK od dłuższego czasu docierały sygnały o błędnym oznaczeniu kraju pochodzenia produktów w sklepach Kaufland. W związku z tym, Prezes UOKiK zlecił Inspekcji Handlowej przeprowadzenie kontroli.
Od stycznia 2020 r. do czerwca 2021 r. skontrolowano 71 sklepów Kaufland (ok. 30% wszystkich sklepów sieci). Przede wszystkim inspektorzy sprawdzali najczęściej dostarczane do placówek w danym okresie warzywa, czyli produkty gdzie ryzyko błędnego oznaczenia było największe.
Inspekcja skontrolowała produkty „oczami konsumenta” sprawdzając wyłącznie prawidłowość oznakowania warzyw w miejscu ich sprzedaży. Innymi słowy, porównywała dane na sklepowych wywieszkach z danymi na opakowaniach zbiorczych (lub jednostkowych), a gdy nie było opakowań zbiorczych – z dokumentami dostawy.
W średnio co trzecim sklepie wykryto nieprawidłowości. Według danych UOKiK, aż 14% skontrolowanych partii warzyw, było błędnie oznaczone jako „polskie”.
Przykład nieprawidłowego oznaczenia kraju pochodzenia warzyw: Według wywieszki umieszczonej nad marchwią, warzywo pochodziło z Polski. Na opakowaniu zbiorczym marchwi jako kraj pochodzenia wskazano Holandię.
Prezes UOKiK w związku z wynikami kontroli, wszczął w sierpniu 2020 r. postępowanie przeciwko Kaufland. Ponadto, już w ramach wszczętego postępowania zlecił przeprowadzanie ponownych kontroli warzyw w sklepach Kaufland.
Za błędy w oznaczeniu odpowiada sprzedawca
Zgodnie z prawem, sprzedawca (właściciel sklepu) ma obowiązek przedstawiać prawdziwe informacje o danym produkcie i odpowiada za błędne oznaczenie towaru. Oznacza to, że wszelkie informacje umieszczane na wywieszkach muszą być zgodne z tym, co znajduje się na opakowaniu danego produktu.
Jeżeli Inspekcja Handlowa wykryła podczas kontroli jakiekolwiek nieprawidłowości, należy upewnić się, że w pozostałych sklepach do nich nie dochodzi i dołożyć wszelkiej staranności, aby uchybienia nie powtórzyły się w przyszłości. Brak reakcji przedsiębiorcy i wykrycie podobnych zaniedbań w innych placówkach doprowadzi jedynie do zwiększenia kary. Z kolei natychmiastowe podjęcie działań w celu wykluczenia naruszenia, może przyczynić się do jej zmniejszenia.
Kraj pochodzenia wpływa na wybory konsumenta
Każdy konsument ma prawo do pełnej, jasnej i prawdziwej informacji o ofercie sklepu, w tym o kraju pochodzenia produktu oraz jego cenie. Z kolei przekazywanie nieprawdziwych informacji o produkcie ma wpływ na wybór konsumenta. Dopiero mając rzetelne dane, klient może podjąć świadomą decyzję o zakupie. Zdaniem UOKiK,konsumenci sugerując się nieprawdziwymi informacjami na wywieszkach, podjęli lub mogli podjąć decyzje, których by nie podjęli, gdyby znali prawdziwy kraj pochodzenia warzywa.
Badania wskazują, że Polacy podczas wyboru produktu kierują się jego krajem pochodzeniem***. Fakt, że niektórzy konsumenci nie zwracają szczególnej uwagi na treść informacji o produktach, nie stanowi usprawiedliwienia dla nierzetelnego/błędnego informowania.
Wnioski
Jest to kolejna kara nałożona za błędne oznaczenie kraju pochodzenia produktu – w kwietniu 2021 r. za podobne przewinienie Prezes UOKiK nałożył na Biedronkę karę w wysokości 60 mln zł****. Zainteresowanie Prezesa UOKiK rynkiem FMCG obecnie jest duże, więc właściciele sklepów powinni zwracać szczególną uwagę, aby do takich błędów nie dochodziło w ich sklepach.
W przeprowadzonym postępowaniu warto zwrócić uwagę na jeszcze jedną kwestię – Prezes UOKiK zleca przeprowadzenie ponownych (kolejnych) kontroli w placówkach wcześniej już skontrolowanych. Organ w ten sposób sprawdza, czy raz wykryte nieprawidłowości zostały wyeliminowane. Jeśli przedsiębiorca nie wyciągnął wniosków z przeprowadzonej kontroli i błędy wciąż się powtarzają, to jest to wręcz „zachęta” dla Prezesa UOKiK do nałożenia kary.
Zaniedbanie ze strony sieci handlowej może słono kosztować oraz wywołać niesmak i zniechęcić konsumentów do robienia zakupów w danym sklepie. Przedsiębiorco – dopilnuj, aby w Twoim sklepie właściwie oznaczano kraj pochodzenia produktu.
Autorem artykułu jest apl. adw. Konrad Biskup.
* Decyzja Prezesa UOKiK z 30 grudnia 2021 r., nr RBG-4/2021.8
** Decyzja Prezesa UOKiK z 30 grudnia 2021 r., nr DOZIK 15/2021.
*** Dec. Prezesa UOKiK z 30 grudnia 2021 r., nr DOZIK 15/2021, s. 30, 31.
**** Dec. Prezesa UOKiK z 21 kwietnia 2021 r. nr DOZIK 3/2021.
Dowiedz się więcej:
- Prezes UOKiK opublikował nowe Wyjaśnienia
- Podcast „M&A^2, czyli Mirek i Asia o mergerach i antymonopolu”
- Nowe obowiązki raportowania wynikające z Rozporządzenia EUDR
- Zmiany w regulaminach skierowanych do konsumentów – Nextbike z karą ponad 791 tys. zł
- MrBeast – Przegrana batalia prawna przez youtubera