Prezes UOKiK opublikował nowe Wyjaśnienia dotyczące ustalania wysokości kar pieniężnych w sprawach związanych z naruszeniem zakazu praktyk ograniczających konkurencję
9 kwietnia 2024 r. na stronie internetowej UOKiK ukazały się nowe ,,Wyjaśnienia dotyczące ustalania wysokości kar pieniężnych w sprawach związanych z naruszeniem zakazu praktyk ograniczających konkurencję”
Nowe wyjaśnienia wiążą się z wdrożeniem w zeszłym roku unijnej dyrektywy ECN+. Nowe przepisy wprowadziły odpowiedzialność finansową przedsiębiorców dominujących za naruszenia reguł konkurencji dokonane przez przedsiębiorców od nich zależnych.
W Wyjaśnieniach Prezes UOKiK precyzuje również swoje stanowisko wobec sytuacji, w której w jednej sprawie stwierdzone zostanie naruszenie prawa polskiego i unijnego. Będzie obowiązywać zasada, według której organ nałoży jedną sankcję.
Procedura ustalenia wysokości kary
Zgodnie z Wyjaśnieniami Prezes UOKiK będzie ustalał wysokość kary pieniężnej zgodnie z następującą procedurą:
- Określenie kwoty wyjściowej
Kwota wyjściowa wynosi od 0,01% do 3% całkowitego obrotu osiągniętego przez przedsiębiorcę bezpośredniego uczestnika naruszenia, w ostatnim roku kalendarzowym okresu naruszenia.
Przy ustalaniu kwoty wyjściowej Prezes UOKiK nie bierze pod uwagę obrotów przedsiębiorców dominujących. Wyjątkiem jest sytuacja, kiedy przedsiębiorca dominujący jest bezpośrednim uczestnikiem naruszenia.
Przy wyborze kwoty wyjściowej Prezes UOKiK bierze pod uwagę powagę naruszenia, charakterystykę produktu oraz jego odbiorców, charakterystykę rynku, skutki rynkowe naruszenia, istotny stopień zorganizowania naruszenia oraz nieodwracalność lub trudną odwracalność skutków naruszenia. Przy najpoważniejszych naruszeniach prawa konkurencji (np. zmowy między konkurentami, narzucanie cen odsprzedaży) kwota wyjściowa będzie bliżej górnej granicy.
- Określenie kwoty bazowej
Kwota bazowa to kwota wyjściowa pomniejszoną lub powiększona o 75% w zależności od okoliczności sprawy.
Organ powiększy kwotę wyjściową między innymi, gdy stwierdzi szczególne zagrożenie interesu publicznego lub w przypadku recydywy. Na łagodniejsze traktowanie mogą liczyć przedsiębiorcy, którzy osiągają niewielki przychód w stosunku do całego swojego obrotu ze sprzedaży produktów i usług, których dotyczy sprawa.
- Uwzględnienie okresu naruszenia.
UOKiK przemnoży kwotę bazowa przez liczbę (pełnych) lat uczestnictwa w naruszeniu, za które nakłada karę.
- Uwzględnienie okoliczności obciążających i łagodzących
Okoliczności obciążające i łagodzące oceniane są łącznie. Na tym etapie dotychczas wyliczona wysokość kary może ulec zmianie o maksymalnie 25%.
Katalog okoliczności łagodzących jest otwarty. Będą to między innymi:
- dobrowolne usunięcie skutków naruszenia
- zaniechanie przez przedsiębiorcę stosowania praktyki ograniczającej konkurencję przed wszczęciem postępowania antymonopolowego, bądź niezwłocznie po jego wszczęciu
- podjęcie z własnej inicjatywy działań w celu zaprzestania naruszenia lub usunięcia jego skutków
- współpraca z Prezesem UOKiK w toku postępowania
- bierna rola w naruszeniu
- działanie pod przymusem
Katalog okoliczności obciążających jest zamknięty. Są to:
- pełnienie roli inicjatora lub lidera porozumienia
- przymuszenie, wywieranie presji lub stosowanie środków odwetowych w stosunku do innych przedsiębiorców w celu zaistnienia lub kontynuowania naruszenia
- dokonanie uprzednio podobnego naruszenia
- umyślność
Maksymalna wysokość kary po dokonaniu wszystkich przeliczeń nie może przekraczać 10% obrotu osiągniętego przez przedsiębiorcę w roku poprzedzającym nałożenie kary.
Wyjaśnienia nie stanowią wiążącego źródła prawa. Jednak zgodnie z zapewnieniami Prezesa UOKiK wyliczenie kar pieniężnych odbiegające od zasad z Wyjaśnień będzie wymagało uzasadnienia.
Prezes UOKiK zastosuje Wyjaśnienia w sprawach, w których wszczął postępowanie antymonopolowe po 1 stycznia 2024 r.
Autorem tekstu jest apl. adw. Dominika Jakuszewska