Pomimo tego, że 16 marca 2019 roku nowelizacja ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej zniosła wymóg graficznego przedstawienia znaku niewielu przedsiębiorców zdaje sobie sprawę z możliwości zarejestrowania tzw. niekonwencjonalnych znaków towarowych.
Potrzeba stworzenia nowej kategorii znaków towarowych pojawiła się wraz z rozwojem technologii. Znaki te mogą być przedstawione w dowolnej formie, o ile ich sposób przedstawienia jest jasny, precyzyjny, samodzielny, zrozumiały, trwały, obiektywny i łatwo dostępny.
RUCHOME ZNAKI TOWAROWE
Ruchome znaki towarowe chronią animacje bez dźwięku. Znak taki składa się z określonego ruchu lub sekwencji ruchów. Oprócz samego ruchu, znak może również zawierać słowa, elementy graficzne, animowane postaci. Ruchomy znak towarowy należy przedstawić w zgłoszeniu poprzez przekazanie pliku wideo (MP4, maks. 50 MB) albo za pomocą serii następujących po sobie nieruchomych obrazów, przykładowo:
MULIMEDIALNY ZNAK TOWAROWY
Składa się z kombinacji obrazu i dźwięku. Różni się od znaku towarowego ruchomego jedynie tym, że ruchomemu obrazowi towarzyszy dźwięk. Znak taki należy przekazać do Urzędu Patentowego w formie pliku audiowizualnego (MP4, maks. 50 MB). Warto pamiętać, że rolą znaku jest oznaczanie towaru bądź usługi danego przedsiębiorcy – nie może być ona zatem zbyt długi i musi jasno wskazywać na pochodzenia danej usługi/towaru, dlatego warto, aby zawierał on nazwę przedsiębiorcy. Znacznie zwiększy to szansę rejestracji.
ZNAKI TRÓJWYMIAROWE
Znaki te mają charakter przestrzenny i rozpoznawane są za pomocą zmysłów wzroku i dotyku. Kształt towaru powinien być na tyle oryginalny i szczególny, aby wyróżniał go spośród innych towarów tego samego rodzaju. Innymi słowy znak trójwymiarowy nie może być pospolity ani nie może wynikać z funkcji technicznych danego towaru. Przykładem zarejestrowanego znaku trójwymiarowego jest fantazyjne opakowanie czekolady Toblerone (EUTM 000031203):
CZY MOŻNA ZMONOPOLIZOWAĆ DANY KOLOR?
Możliwa jest rejestracja znaku składającego się jedynie z koloru lub kompozycji kolorów. W praktyce jednak bardzo ciężko jest uzyskać ochronę na kolor. Przede wszystkim kolor nie uzyska ochrony, jeżeli jest powszechnie używany dla określonych towarów lub usług, gdyż nie posiada wtedy zdolności odróżniającej tj. przeciętny konsument nie odróżni go od towarów innego przedsiębiorcy. Dodatkowo przy rejestracji Urząd bierze pod uwagę czy dany kolor nie wskazuje na funkcję danego produktu (np. kolor czerwony gaśnic) oraz czy rejestracja nie spowoduje zagrożenia swobody konkurencji. Wyobraźmy sobie sytuację, w której każdy z przedsiębiorców uzyskałby prawa ochronne na dany kolor…
W praktyce udało się zarejestrować kilka znaków składających się jedynie z koloru lub kompozycji kolorów, które w wyniku uzyskania dużej popularności zaczęły się konsumentom kojarzyć z określoną marką. Większość osób skojarzy poniższe kolory z określonymi markami:
Obecnie zarejestrowanie koloru dla określonych produktów czy usług możliwe jest jedynie poprzez udowodnienie tzw. wtórnej zdolności odróżniającej.
KILKA SŁÓW O INNYCH ZNAKACH NIEKONWENCJONALNYCH:
- ZNAK POZYCYJNY: Znak ten polega na umieszczeniu danego oznaczenia w konkretnym miejscu na danym towarze. Sam w sobie znak nie posiada zdolności odróżniającej, dopiero położenie względem towaru pozwala mu pełnić funkcję znaku towarowego. Mówiąc inaczej: trzy paski same w sobie nie stanowią znaku towarowego, natomiast ich ułożenia na bucie już tak (oczywiście mowa o kultowych butach Addidas).
- HOLOGRAM: Oznaczenie w formie hologramu jest wielowarstwowe i zmienne w zależności od kąta patrzenia na nie. Przedstawienie takiego znaku następuje za pomocą pliku wideo (MP4, maks. 50 MB), przedstawienia graficznego lub fotograficznego, zawierającego ujęcia niezbędne do właściwego ukazania całego efektu holograficznego.
- ZNAK DŹWIĘKOWY: Oznaczenie to jest postrzegane za pomocą słuchu i składa się nie sygnał dźwiękowy, krótka melodia, odgłosy przyrody lub okrzyk. Znak dźwiękowy wymaga przedstawienia poprzez przekazanie pliku audio umożliwiającego odtworzenie dźwięku lub poprzez wierne przedstawienie dźwięku za pomocą zapisu muzycznego. Jednym z najpopularniejszych zarejestrowanych znaków dźwiękowych jest znak w postaci ryku lwa zarejestrowany na rzecz wytwórni MGM.
- ZNAK ZAPACHOWY: Bardzo ciężko uzyskać rejestrację znaku zapachowego, bowiem znak zapachowy musi wskazywać na pochodzenie danego towaru/usługi, a tym samym nie może wynikać z właściwości danego produktu (dlatego też zapachu perfum nie da się zarejestrować).
- ZNAK SMAKOWY: Ten rodzaj znaku towarowego póki co należy traktować jedynie jako ciekawostkę. Trudno sobie wyobrazić, aby znak smakowy służył do odróżnienia jednego towaru od drugiego i nie wynikał z właściwości danego towaru. Dodatkowo znaki smakowe mogą służyć jedynie do oznaczania towarów spożywczych.
- DESEŃ JAKO ZNAK TOWAROWY: Oznaczenie składające się z regularne powtarzających się elementów. Najczęściej jest stosowany do oznaczenia tkanin.
PODSUMOWANIE
Teoretycznie mogłoby się wydawać, że wraz ze zniesieniem wymogu graficznego przedstawienia znaku, znakiem towarowym może być praktycznie wszystko. W praktyce uzyskanie prawa ochronnego na niekonwencjonalny znak towarowy jest znacznie trudniejsze. Oznaczenie to bowiem musi posiadać zdolności odróżniająca i wskazywać na pochodzenie danego towaru/usługi.
Zmiana ta jednak daje możliwości przede wszystkim przedsiębiorcom z branży IT, filmowej czy marketingowej, aby uzyskać prawa ochronne na niekonwencjonalne znaki towarowe. Z zainteresowaniem śledzimy rejestracje niekonwencjonalnych znaków towarowych, a tych z miesiąca na miesiąc przybywa.