Narzucanie cen odsprzedaży dystrybutorom (dalej: „RPM”) jest bardzo ryzykowne. Jest to jedno z najpoważniejszych naruszeń prawa konkurencji (tzw. hardcore restrictions). W ostatnim czasie brytyjski organ antymonopolowy nałożył 1,5 miliona funtów kary na producenta oświetlenia domowego. Co ciekawe kara została nałożona, nie tylko za narzucanie dostawcom minimalnej ceny, ale również za uniemożliwienie sprzedawcom oferowania rabatów w sprzedaży online.
Dar Lighting – krnąbrny przedsiębiorca
Dar Lighting jest wiodącym producentem oświetlenia domowego w Wielkiej Brytanii. Przedsiębiorca sprzedaje produkty w ramach systemu dystrybucyjnej selektywnej. W latach 2017-2019 Dar Lighting:
- instruował i naciskał na dystrybutorów, aby Ci nie sprzedawali produktów poniżej ustalonej ceny oraz
- uniemożliwiał dystrybutorom ustalania własnych cen oraz oferowania rabatów przy sprzedaży online (np. zakaz stosowania rabatu „- 40%”).
Brytyjki organ ochrony konkurencji – Competition and Markets Authority (dalej: „CMA”) ostrzegał Dar Lighting dwukrotnie, że praktyki stosowane przez przedsiębiorcę są sprzeczne z prawem konkurencji.
Wiadomości zabezpieczone w toku postępowania
CMA w toku postępowania przeszukał siedzibę producenta. Podczas kontroli zabezpieczono między innymi „dosadną” korespondencję mailową między pracownikami Dar Lighting oraz dystrybutorami:
- „Musimy skupić się na stronach internetowych. Żadnych wyprzedaży, ofert… w ogóle”
- „Nikt nie powinien reklamować 40% obniżki… w swoim nagłówku. Nie jesteśmy marką dyskontową.”
- „powiedziano nam [dystrybutorom], aby nie sprzedawać żadnych produktów […] poniżej ceny katalogowej. Powiedziano nam, że jeśli nie będziemy przestrzegać polityki sprzedażowej, nasze konto zostanie zawieszone lub zamknięte.”
- „Czy możesz zwiększyć cenę do 325 [funtów] do odwołania”[1]
Co ciekawe, urzędnicy CMA nie tylko zabezpieczyli wiadomości wysyłane za pośrednictwem maila, ale również te wysyłane przez WhatsApp’a.
Brytyjski organ w związku z zebranym materiałem dowodowym, stwierdził naruszenie prawa konkurencji i nałożył na producenta oświetlenia karę w wysokości 1,5 miliona funtów. Kara została dodatkowo podwyższona o 35%, ponieważ przedsiębiorca zlekceważył dwukrotnie wysłane do niego ostrzeżenia, w których CMA zwracał uwagę, że swoimi praktykami narusza obowiązujące prawo.
RPM w Polsce
Porozumienia cenowe są najcięższymi naruszeniami prawa konkurencji również w Polsce. Cena jest bardzo istotnym parametrem konkurencji między przedsiębiorcami. Porozumienia cenowe – czy to między konkurentami, czy w ramach sieci dystrybucji – ograniczają rywalizację między firmami. Często tracą na tym konsumenci. Duża część spraw prowadzonych przez Departament Ochrony Konkurencji UOKiK dotyczy właśnie tego typu praktyk.
Porozumienie oznacza nie tylko sformalizowaną umowę, ale każde uzgodnienie (np. w formie wiadomości e-mail, WhatsApp, czy nawet skoordynowanych zachowań na rynku).
Należy pamiętać, że nie każde porozumienie dotyczące ceny w relacjach dostawca (np. producent) – dystrybutor jest zakazane. Zakazane jest ustalenie:
- ceny minimalnej;
- ceny sztywnej.
Dozwolone jest:
- rekomendowanie ceny odsprzedaży;
- ustalenie ceny maksymalnej.
– pod warunkiem, że rekomendacje cenowe lub ceny maksymalne nie są pozorne i w rzeczywistości stanowią „ukryte” ceny sztywne lub minimalne.
Inaczej jest w relacjach między konkurentami. Tu nawet niewiążące rekomendacje cenowe mogą zostać potraktowane jako niedozwolona zmowa cenowa.
Co grozi w Polsce za RPM?
Maksymalna kara za RPM może wynieść nawet do 10% obrotu wygenerowanego przez przedsiębiorcę w roku poprzedzającym wydanie decyzji. Wbrew nazwie, narzucanie cen odsprzedaży jest niedozwolonym porozumieniem, a nie praktyką jednostronną. Na sankcje narażone są więc obie strony relacji: dostawca, który narzuca cenę oraz dystrybutor, który akceptuje takie ustalenie.
Poza tym, przepisy prawa konkurencji pozwalają Prezesowi UOKiK karać również menadżerów spółki. Jeżeli osoba zarządzająca (np. członek zarządu spółki) umyślnie dopuściła się naruszenia prawa konkurencji (np. ustalenie cen odsprzedaży) w ramach sprawowania swojej funkcji, Prezes UOKiK może ukarać taką osobę karą pieniężną do 2 mln złotych.
Wnioski
Organizatorzy sieci dystrybucyjnych muszą uważać na wszelkie ograniczenia, które mają wpływ na cenę dystrybutora. Najnowsza decyzja z Wielkiej Brytanii pokazuje, że nawet zakaz udzielania zbyt wysokich rabatów (np. „- 40%”), w konsekwencji oznacza wyznaczenie ceny minimalnej i jest zbyt dużą ingerencją w politykę cenową sprzedawcy.
Autorem tekstu jest Konrad Biskup.
[1] Korespondencja została przetłumaczona z języka angielskiego. Oryginalna treść dostępna pod linkiem: https://www.gov.uk/government/case-studies/dar-lighting-fined-1-5-million-for-illegally-preventing-online-price-discounts
Przeczytaj też inne nasze artykuły:
- 10 newsów z prawa konkurencji z października 2024 r.
- Alert prawny – Zmiany w zasadach sprzedaży alkoholu
- 10 kroków do skutecznego compliance w zakresie ochrony konkurencji i konsumentów
- 10 rzeczy, o których warto pamiętać przy tworzeniu treści reklamowych
- Współpraca na potrzeby realizacji celów zrównoważonego rozwoju