Kilka słów o znakach pozycyjnych i o głośnej sprawie przedsiębiorcy, który chce używać znaków pozycyjnych do oznaczania środków transportu.
CZYM JEST ZNAK TOWAROWY POZYCYJNY?
Znak pozycyjny polega na określonym sposobie umieszczenia lub przymocowania znaku na produkcie, krótko mówiąc – znak umieszczamy w jednym, konkretnym miejscu:
TŁO SPRAWY
W 2016 r. przedsiębiorca świadczący usługi w zakresie transportu złożył wniosek o rejestrację 3 znaków towarowych pozycyjnych, które miały służyć do oznaczania różnego rodzaju usług świadczonych za pomocą pojazdów:
INNI TEŻ „DEKORUJĄ” AUTOBUSY
W 2017 r. szwedzki urząd odmówił rejestracji oznaczeń, gdyż „miały one jedynie charakter dekoracyjny” oraz nie różniły się znacząco od sposobu, w jaki inne firmy transportowe oznaczały swoje pojazdy. W konsekwencji nie spełniały podstawowej funkcji znaku towarowego – funkcji odróżniającej (nie pozwalały na odróżnianie usług oznaczonych tym znakiem towarowym od usług innych przedsiębiorców). Zgłaszający postanowił więc odwołać się do sądu krajowego. Ten zadał TSUE pytanie czy w przypadku zgłaszania do rejestracji znaku towarowego określającego usługi, gdy zgłoszenie odnosi się do oznaczenia umieszczonego w określonym położeniu, obejmującego duże części powierzchni przedmiotów wykorzystywanych do świadczenia tych usług, wymaga on dokonania oceny, czy znak nie jest niezależny od wyglądu tych przedmiotów? A także czy konieczne jest, by odbiegał znacząco od normy lub zwyczajów panujących w danym sektorze gospodarki?”
POWRÓT DO PRZESZŁOŚCI – SPRAWA APPLE
TSUE już raz rozstrzygał zbliżoną, choć nie identyczną, kwestię w sprawie znaku Apple[1]. TSUE wskazał w nim, że co do zasady przedstawienie wyglądu sklepu w formie zwykłego rysunku może być zarejestrowane jako znak towarowy w odniesieniu do usług polegających na świadczeniach związanych z oferowanymi w sklepie towarami, pod warunkiem, że umożliwia ono odróżnienie usług zgłaszającego od usług innych przedsiębiorców.
Znak przedstawiał dosyć charakterystyczny wygląd sklepów Apple i wyglądał następująco:
Znak w Polsce został zarejestrowany, ale w większości krajów europejskich odmówiono rejestracji.
ZNAK TOWAROWY CZY OPAKOWANIE?
Wracając jednak do omawianego wyroku z dnia 8 października 2020 r., TSUE wskazał, że nie ma potrzeby badania czy oznaczenia różnią się znacząco od normy lub zwyczajów danego sektora gospodarki.
W tej sprawie mamy do czynienia ze znakiem pozycyjnym w postaci kompozycji kolorów, które są ułożone w regularny sposób i ograniczone przestrzennie. W związku z tym charakter odróżniający tych oznaczeń należy oceniać, biorąc pod uwagę sposób postrzegania przez właściwy krąg odbiorców.
Podsumowując… sąd krajowy nietypowo duży znak pozycyjny błędnie utożsamił z wyglądem towaru. Przedmiotem ochrony znaków pozycyjnych nie jest zaś wygląd czy kształt produktu, lecz grafika lub kształt w określonym położeniu na produkcie (nawet, gdy grafika nałożona jest na „cały” produkt).
[1] Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 10 lipca 2014 r., sygn. akt. C-421/13, EU:C:2014:2070.
Autorką artykułu jest Kaja Seń.