W Belgii toczy się spór o prawo autorskie pomiędzy brytyjską spółką Brompton Bicycle Ltd., słynącą z produkcji miejskich rowerów oraz koreańską spółką wytwarzającą sprzęt sportowy Get2Get. Rowery Brompton mają charakterystyczny kształt i składają się w trzy różne pozycje (rozłożona, „stand by” oraz złożona), co przekłada się na ułatwiony ich transport oraz przechowywanie. Rowery były kiedyś chronione patentem, ale po jego wygaśnięciu zostały włączone do domeny publicznej, więc spółka Get2Get rozpoczęła sprzedaż bardzo podobnego roweru w Belgii.
Pozew o naruszanie praw autorskich
Brompton uznał, że wygląd rowerów jest chroniony prawem autorskim, więc pozwał Get2Get. Wystąpił do sądu belgijskiego o ochronę praw do kształtu rury ramy głównej i tylnej, pozycji tylnego koła oraz wyglądu napinacza łańcucha w układzie „stand-by” oraz wyglądu kół i składanej kierownicy w pozycji złożonej, na terytorium Belgii oraz wszystkich stronach internetowych dostępnych w tym kraju. Pozwana spółka Get2Get twierdziła, że wygląd rowerów jest podyktowany rozwiązaniem technicznym i świadomie przyjęła technikę składania Bromptona, gdyż była to „najbardziej funkcjonalna metoda” i wynikała ona z ograniczeń technicznych. Get2Get próbował wykazać, że Brompton nie miał twórczej swobody w projektowaniu roweru, bo gdyby nie ich charakterystyczny kształt to niemożliwym byłoby złożenie rowerów w określony sposób.
Z kolei Brompton wskazał, że w obrocie gospodarczym funkcjonuje wiele innych rowerów składających się w trzy pozycje, a każda ze spółek je produkujących miała swobodny wybór w projektowaniu ich. Rowery powinny więc być objęte ochroną prawnoautorską ze względu na odmienny wygląd. Spółka twierdziła również, że rower Brompton jest oryginalny, ponieważ jego budowa stanowi wyraz wysiłku intelektualnego oraz ujawnia ich własne wybory.
Prawo autorskie w Belgii
Zgodnie z prawem belgijskim dzieło jest chronione prawem autorskim, jeżeli jest wyrażone w szczególnej formie i jest oryginalne. Rower bez wątpienia może być chroniony prawem autorskim, ale pod warunkiem, że nosi cechy oryginalności, a jego wygląd nie stanowi formy wymaganej do uzyskania danego skutku technicznego.
TSUE i opinia Rzecznika Generalnego
Rozpatrujący sprawę sąd krajowy musiał rozstrzygnąć czy rower Bromptona można zakwalifikować jako utwór w rozumieniu prawa autorskiego oraz czy ochrona prawnoautorska nie jest w tym przypadku wykluczona. Konieczne okazało się więc skierowanie pytań do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, na które odpowiedzi poznamy prawdopodobnie za kilka miesięcy. W zeszłym miesiącu rzecznik generalny Campos Sánchez-Bordona wydał kompleksową opinię w tej sprawie i doradził Trybunałowi, aby orzekł na niekorzyść brytyjskiej spółki Brompton Bicycle Ltd. oraz wskazał, że jeżeli kształt jest podyktowany wyłącznie funkcją techniczną danego produktu, to prawo autorskie go nie chroni. Ustalenia rzecznika generalnego nie pokrywają się z decyzją podjętą przez sąd hiszpański w podobnej sprawie.
W Hiszpanii rower chroniony przez prawo autorskie
Oryginalność roweru Brompton była już wcześniej przedmiotem różnych orzeczeń sądowych, m. in. w Hiszpanii. Pomimo, iż patent na rower Bromptona nigdy nie obowiązywał w tym kraju, sąd podjął decyzję, że konieczne jest sprawdzenie czy kształt roweru został narzucony przez jego funkcję techniczną, tj. czy funkcja składania określała zewnętrzny kształt roweru czy też konfiguracja i wymiary jego zakrzywionej poprzeczki, rozstaw kół, rozmiar oraz kształt kierownicy były wymienialne bez utraty funkcjonalności. Sprawa zakończyła się uznaniem, że estetyczny kształt roweru nie jest zdeterminowany przez funkcje techniczne (w tym składanie roweru) co pozwala na objęcie go ochroną w ramach systemu prawa autorskiego w Hiszpanii.
Alternatywne rozwiązania
Pozostaje tylko pytanie, czy Brompton Bicycle wybrał najlepszy z możliwych sposobów ochrony swoich rowerów, gdyż ze względu na swój sukces komercyjny, wypracowaną markę i rozpoznawalność na rynku mógł rozważyć rejestrację roweru jako przestrzennego znaku towarowego.
Autorką wpisu jest Kaja Seń.
Przeczytaj też:
- Podcast „M&A^2, czyli Mirek i Asia o mergerach i antymonopolu”
- Nowe obowiązki raportowania wynikające z Rozporządzenia EUDR
- Zmiany w regulaminach skierowanych do konsumentów – Nextbike z karą ponad 791 tys. zł
- MrBeast – Przegrana batalia prawna przez youtubera
- Zatory płatnicze – wracają twarde interwencje Prezesa UOKiK