W wyroku z 6 lipca 2021 r. Bundesgerichtshof (Federalny Trybunał Sprawiedliwości Niemiec, dalej: BGH) stwierdził, że Porsche nie może zabraniać dealerom sprzedaży nowych samochodów i części na rzecz firm zajmujących się tuningiem aut.
Przyczyna sporu na linii Porsche – tunerzy
Porsche prowadzi na terenie Niemiec selektywny system dystrybucji. W umowach z dealerami Porsche zobowiązało dystrybutorów do sprzedaży samochodów wyłącznie „konsumentom końcowym” lub innym autoryzowanym dealerom. Sprzedaż tzw. „dalszym detalistom” była wyraźnie zabroniona. Jednocześnie Porsche zdefiniowało „dalszych detalistów” jako firmy, które chcą kupować seryjnie produkowane auta Porsche w celu ich komercyjnej przeróbki lub udoskonalenia na potrzeby:
- albo dalszej odsprzedaży;
- albo do użytku jako pojazdy wystawowe w salonach tuningu.
Analogiczne postanowienie dotyczyło części zamiennych.
Innymi słowy, umowy w praktyce zabraniały dealerom:
- Sprzedaży tunerom nowych samochodów Porsche.
- Sprzedaży tunerom wszelkich komponentów, części zamiennych i akcesoriów Porsche.
Tunerzy pozwali Porsche
Zrzeszenie branżowe firm tuningowych (VDAT) pozwało Porsche, domagając się stwierdzenia przez sąd, że zakazy odsprzedaży aut i części na rzecz firm tuningowych są niezgodne z prawem konkurencji. Choć tunerzy przegrali sprawę w pierwszej instancji, to już sąd drugiej instancji i BGH przyznały im rację.
Zdaniem BGH obie klauzule stanowiły najpoważniejsze ograniczenia konkurencji (tzw. hardcore restrictions). Postanowienia wprowadzone do umów dealerskich przez Porsche ograniczają konkurencję pomiędzy samymi dealeremi. Nie mogą oni zaopatrywać w samochody i części firm tunerskich – tracą więc dostęp do pewnej części popytu. Dodatkowo praktyka Porsche ogranicza konkurencję na rynku tuningu między samą grupą Porsche (która oferuje samochody tuningowane), a niezależnymi tunerami.
Poniżej krótkie rozwinięcie stanowiska sądu.
1. Porsche nie może zakazać dealerom sprzedaży samochodów niepożądanym nabywcom, przez uznanie ich za „dalszych detalistów”, a nie „użytkowników końcowych”.
Aby zakaz odsprzedaży samochodów nieautoryzowanym „dalszym detalistom” był zgodny z regułami konkurencji, pojęcie „dalszego detalisty” należy interpretować w sposób obiektywny. Trzeba ograniczyć je wyłącznie do przedsiębiorców, którzy kupują pojazd od dealera i odsprzedają go dalej bez istotnych modyfikacji. Przedsiębiorców, którzy kupują samochody Porsche do dalszej sprzedaży po tuningu, należy uznać za „użytkowników końcowych”, a nie za „dalszych detalistów”. Tak samo trzeba potraktować tunerów, którzy kupują samochody w celach pokazowych (aby prezentować oferowane przez siebie ulepszenia).
2. Zakaz sprzedaży wszelkich części zamiennych i akcesoriów wobec tunerów stanowi niedopuszczalne ograniczenie konkurencji.
Zdaniem BGH zakaz sprzedaży wszelkich części zamiennych i akcesoriów jest zbyt szeroki. Ograniczenie byłoby zgodne z regułami konkurencji, gdyby obejmowało jedynie części już „stuningowane” przez Porsche. Producent nie może jednak ograniczać dystrybutorom możliwości sprzedaży tunerom części seryjnych, które tunerzy będą następnie samodzielnie ulepszać i montować w tuningowanych samochodach.
Wnioski
Orzeczenie BGH pokazuje, że ograniczanie dystrybutorom dostępu do pewnych grup klientów wiąże się z ryzykiem naruszenia prawa konkurencji. Jednocześnie jest oczywiste, że w dystrybucji selektywnej muszą funkcjonować ograniczenia odsprzedaży do firm spoza sieci, które chcą prowadzić nieautoryzowaną sprzedaż. W opisywanym wypadku, sąd stwierdził, że stosowana przez Porsche definicja dalszego detalisty była zbyt szeroka.
Dowiedz się więcej:
- Podcast „M&A^2, czyli Mirek i Asia o mergerach i antymonopolu”
- Nowe obowiązki raportowania wynikające z Rozporządzenia EUDR
- Zmiany w regulaminach skierowanych do konsumentów – Nextbike z karą ponad 791 tys. zł
- MrBeast – Przegrana batalia prawna przez youtubera
- Zatory płatnicze – wracają twarde interwencje Prezesa UOKiK